ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳದ್ದು ಮಹತ್ತರ ಪಾತ್ರವಿದೆ. ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕು ಅವರು ಬಾಲ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ, ಅಥವಾ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.
ಮಗು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದು, ಸತತವಾಗಿ ೩೦ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಶಾಲೆಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ, ಆ ಶಾಲೆಯ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು ಮಗುವಿನ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಇನ್ನು, ಯಾವುದೇ ಮಗು ಅಕ್ರಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ ವಿಷಯ ಶಾಲೆಯ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅದರ ವರದಿ ನೀಡುವುದು ಅವರ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ಸಫಾಯಿ ಕರ್ಮಚಾರಿಗಳ ಕಾನೂನಿನ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮಗೆ ಅರಿವಿದ್ದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಫಾಯಿ ಕರ್ಮಚಾರಿ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ನೀವು ದೂರು ನೀಡಬಹುದು. ಈ ಆಯೋಗ ದೂರುಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿ, ಮುಂದಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಶಿಫಾರಸ್ಸಿನ ಜೊತೆ, ಪುರಸಭೆ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ.
ಮಕ್ಕಳ ಅಕ್ರಮ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು, ಮತ್ತು ಕಿಶೋರರ ಅನುಮತಿಸಲಾದ ಉದ್ಯೋಗ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸರ್ಕಾರ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಥವಾ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಹೀಗಿವೆ:
- ೧. ಮಕ್ಕಳ ಉದ್ಯೋಗ ನಿಷೇಧವಿರುವ ಜಾಗಗಳ ನಿಯತಕಾಲಿಕವಾಗಿ ತನಿಖೆ ಮಾಡುವುದು
- ೨. ಮಕ್ಕಳು ಅಥವಾ ಕಿಶೋರರು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳ ಸಾಮಯಿಕ ತನಿಖೆ ಮಾಡುವುದು
- ೩. ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಉದ್ಯೋಗದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತಪಾಸಣೆ ಮಾಡುವುದು
- ೪. ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಬರುವ ದೂರುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು, ಮತ್ತು ಅಕ್ರಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು
- ೫. ಮಗುವಿನ ವಯಸ್ಸು ೧೪ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚೋ ಕಮ್ಮಿಯೋ ಎಂಬ ಅನುಮಾನವಿದ್ದಲ್ಲಿ, ವಯಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯುವುದು
- ೬. ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡ ದಾಖಲಾ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು. ಆ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಕೆಳಗಿನ ವಿವರಗಳು ಇರುತ್ತವೆ:
- – ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮಕ್ಕಳ ಹೆಸರು, ಜನ್ಮ ದಿನಾಂಕ, ಮತ್ತು ಜನ್ಮ ದಿನಾಂಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟ ದಾಖಲೆಗಳು
- – ಕೆಲಸದ ಗಂಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವಧಿ (ವಿಶ್ರಾಮದ ಗಂಟೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ)
- – ಮಕ್ಕಳು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕೆಲಸದ ಪ್ರಕೃತಿ
ಒಂದು ವೇಳೆ ಮಕ್ಕಳು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಉದ್ಯೋಗದಾತರು “ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿ” ಎಂಬ ನಿಧಿಗೆ ೨೦೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳ ದಂಡ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ಹಣವನ್ನು ಮಕ್ಕಳು ವಯಸ್ಕರಾದ ಮೇಲೆ ಮರು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಬಾಲ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಉದ್ಯೋಗದಾತರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:
ಶಿಕ್ಷಣ:
ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗಲೂ ಸಹ ಸರಿಯಾದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಮಗು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸದಂತೆ ಎಲ್ಲ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಆದಾಯ:
ಬಾಲ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಮಗು ಗಳಿಸಿದ ಆದಾಯದ ಶೇಖಡಾ ೨೦% ಮೊತ್ತವನ್ನು ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಕೃತವಾದ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಎಫ್.ಡಿ.ಯಾಗಿ ಠೇವಣಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಮಗು ೧೮ನೆ ವಯಸ್ಸು ದಾಟಿದ ಮೇಲೆ ಈ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಒಪ್ಪಿಗೆ:
ಒಂದು ವೇಳೆ ಮಗುವಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಚಟುವಟಿಕೆ ಅಥವಾ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅಥವಾ ತೊಂದರೆಯಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅವನ/ಅವಳ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದೆ ಭಾಗವಹಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡಬಾರದು.
ಮಕ್ಕಳು ನಾಟಕೀಯ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು, ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು, ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು, ಪ್ರದರ್ಶನದ ಮುಖ್ಯ ಸಂಚಾಲಕರಾಗಿ, ಅಥವಾ ಆಯಾ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಅನುಮತಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ಇನ್ನಿತರ ಕಲಾತ್ಮಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ, ಬೀದಿ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ದುಡ್ಡಿಗೋಸ್ಕರ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಈ ಅನುಮತಿಸಲಾದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.
ಮಕ್ಕಳು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ/ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ/ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ದುಡ್ಡು ಗಳಿಸಬಹುದು. ಇಂತಹ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಾಲ ಕಲಾವಿದರು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು/ದೂರದರ್ಶನ/ಕ್ರೀಡೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಅನುಮತಿಸಲಾದ ಮನೋರಂಜನಾ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಇಲ್ಲಿದೆ:
- ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು
- ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು/ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ/ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು/ಪ್ರತಿಭಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು
- ಕ್ರೀಡೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು, ಒಕ್ಕೂಟಗಳು, ತರಬೇತಿ ಶಿಬಿರಗಳು
- ಜಾಹಿರಾತುಗಳು
- ಸಿನಿಮಾ/ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು
- ಆಕಾಶವಾಣಿ
- ಸಮಾರಂಭಗಳ ಮುಖ್ಯ ಸಂಚಾಲಕರಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು ಮೇಲೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗದ ಕೆಲವು ಕಲಾತ್ಮಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಅನುಮತಿಸಬಹುದು.
ಕಾನೂನು ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿ ಕೆಳಗಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆ:
- ಸರ್ಕಸ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವುದು
- ಬೀದಿ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ದುಡ್ಡಿಗೋಸ್ಕರ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವುದು
ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಪಾಲನೆ ಆಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಸರ್ಕಾರ ಕೆಳಗಿನ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ:
- ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜಾಗೃತಿ ಅಭಿಯಾನಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುವುದು
- ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಉಪಯೋಗ ಮಾಡುವುದು
- ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿ ನೀಡುವುದನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಮಾಡುವುದು
- ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿಯ ಕಾನೂನನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವುದು
- ಶಾಲಾ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿ ಕಾನೂನನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವುದು
- ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪಯುಕ್ತತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪೊಲೀಸ್, ನ್ಯಾಯಿಕ ಸೇವಾ ಅಕಾಡೆಮಿಗಳು, ಶಿಕ್ಷಕರು, ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸೇವೆ – ಇವರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವುದು
ನೀವು ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿಯ ಕಾನೂನಿನ ಯಾವುದೇ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸದಿದ್ದರೆ, ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಅಭಿಯೋಜನೆಯ ಬದಲು ಕಾನೂನು ನಿಮಗೆ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕಾನೂನಿನ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ “ಕಂಪೌಂಡಬಲ್ ಅಪರಾಧ” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. “ಕಂಪೌಂಡಿಂಗ್” ಅಂದರೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ನೀವು ಕೆಳಗಿನ ಎರಡು ತರಹದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ, ನಿಮ್ಮ ಅಪರಾಧವನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ “ಕಂಪೌಂಡಿಂಗ್” ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು:
೧. ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರೆ:
ಪಾಲಕರು/ಪೋಷಕರು ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ನಿಷೇಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಅದರ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ್ದರೆ, ಮತ್ತು ಈ ಅಪರಾಧವನ್ನು ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದ್ದರೆ:
- ಕೇಂದ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿಯ ಜೊತೆ ಕೊಡತಕ್ಕದ್ದ ಹಣ: ಅಪರಾಧದ ಗರಿಷ್ಟ ದಂಡದ ೫೦%. ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಲಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಪಾವತಿಸದಿದ್ದರೆ, ಈ ಮೊತ್ತವಲ್ಲದೆ, ಅಪರಾಧದ ಗರಿಷ್ಟ ದಂಡದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ೨೫% ಹಣ ವಸೂಲಿ ಮಾಡಲಾಗುವುದು.
- ಈ ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳು ನಿಮಗೆ “ಕಂಪೌಂಡಿಂಗ್ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ” ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
- ಒಂದು ವೇಳೆ ನೀವು ಹಣ ಕೊಡದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ನಿಷೇಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ನಿಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಮೊಕದ್ದಮ್ಮೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಚಲಾಯಿಸಿ ದಂಡವನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನೀವು ಈ ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ್ದಾರೆ, ನಿಮ್ಮನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ನೀವು ಆಗಲೇ ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿ ಅಪರಾಧವನ್ನು ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೀರಿ.
ಪ್ರತಿ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿ ಎಂಬ ನಿಧಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ರಚಿಸಿದೆ. ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಕೊಟ್ಟ ಜುಲ್ಮಾನೆಯನ್ನು ಈ ನಿಧಿಗೆ ಪಾವತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಾಗ್ಯೂ, ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಎಷ್ಟೆಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳು ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಜುಲ್ಮಾನೆ ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೋ, ತಲಾ ಒಂದರಂತೆ ಪ್ರತಿ ಮಗುವಿನ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ೧೫೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಈ ನಿಧಿಗೆ ಪಾವತಿಸಬೇಕು. ಈ ನಿಧಿಯನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಹಣದ ಮೇಲಿನ ಬಡ್ಡಿ ಮಗುವಿಗೆ ಸೇರುತ್ತದೆ.
ಯಾವುದೇ ಮಗು/ಕಿಶೋರಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕರಾಗಿದ್ದರೆ, ಮಕ್ಕಳ ಪುನರ್ವಸತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನೂನಾದ ಬಾಲಾಪರಾಧಿ ನ್ಯಾಯ (ಮಕ್ಕಳ ಆರೈಕೆ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದೆ, ೨೦೧೫ರ ಪ್ರಕಾರ ಅವರಿಗೆ ಪುನರ್ವಸತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
೧೪ ವರ್ಷಗಳ ಕೆಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಕಿಶೋರಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಅನುಮತಿ ಇದೆ.
ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯಮ:
ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ನಡೆಸಲಾದ/ನಿರ್ವಹಿಸಲಾದ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ/ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯಮ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಈ ಉದ್ಯಮ ಕುಟುಂಬದ ನಿಕಟ ಸದಸ್ಯರಿಂದ (ಅಮ್ಮ, ಅಪ್ಪ, ಅಕ್ಕ, ಅಣ್ಣ), ಅಥವಾ ದೂರದ ಸದಸ್ಯರಿಂದ (ಅಪ್ಪನ ಅಕ್ಕ/ಅಣ್ಣ, ಅಮ್ಮನ ಅಕ್ಕ/ಅಣ್ಣ) ನಡೆಸುತ್ತಿರಬಹುದು, ಅಥವಾ ಅವರಿಗೆ ಸೇರಿರಬಹುದು.
ಕೆಲಸದ ತರಹಗಳು:
- ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು
- ಗಣಿಗಳು, ದಹಿಸಬಲ್ಲ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಫೋಟಕ ವಸ್ತುಗಳು
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕಿದೆ, ಆದರೆ ಅವರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಇದರಿಂದ ಕುತ್ತು ಬರಬಾರದು. ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು:
- ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕಿದೆ
- ಕೇವಲ ಶಾಲಾ ವೇಳೆಯ ನಂತರ ಅಥವಾ ರಾಜಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು
- ಕಾನೂನಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಶಾಲೆಗೆ ಕಳಿಸುವುದು ತಂದೆ-ತಾಯಿಯರ ಕರ್ತವ್ಯ.