ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಶಾಲೆಗಳು ಮಕ್ಕಳ ಉಚಿತ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಸರ್ಕಾರ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುವ ಶಾಲೆಗಳು
ಇಂತಹ ಶಾಲೆಗಳು ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಚಿತ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹೊಸ ದೆಹಲಿ ಮುನ್ಸಿಪಾಲಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಅಥವಾ ದೆಹಲಿ ಕಂಟೋನ್ಮೆಂಟ್ ಬೋರ್ಡ್ ನಡೆಸುವ ಶಾಲೆಗಳು.
ಅನುದಾನಿತ ಶಾಲೆಗಳು
ಅನುದಾನಿತ ಶಾಲೆಗಳು ಎಂದರೆ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಶಾಲೆಗಳು, ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಿಂದ ನೆರವು ಅಥವಾ ಅನುದಾನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಅಥವಾ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಶಾಲೆಗಳು. ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದ ಮಕ್ಕಳ ಪೈಕಿ ಕನಿಷ್ಠ 25% ರಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಚಿತ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅದರ ವಾರ್ಷಿಕ ಮರುಕಳಿಸುವ ನೆರವು ಅಥವಾ ಅನುದಾನ ಅದರ ವಾರ್ಷಿಕ ಮರುಕಳಿಸುವ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿ ಪಡೆದಂತಹ ಮಕ್ಕಳ ಅನುಪಾತಕ್ಕೆ ಒದಗಿಸಬೇಕು.
ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಗದ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ನೆರವು ಅಥವಾ ಅನುದಾನವನ್ನುಪಡೆಯದಂತಹ ಅನುದಾನರಹಿತ ಶಾಲೆಗಳು
ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಶಾಲೆಗಳು ಎಂದರೆ ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ, ನವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ, ಸೈನಿಕ ಶಾಲೆಗಳು ಅಥವಾ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಅಧಿಸೂಚನೆಯ ಮೂಲಕ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಇತರ ಶಾಲೆಗಳು. ವಿಶೇಷ ಶಾಲೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಯಾವುದೇ ಅನುದಾನ ಪಡೆಯದ ಅನುದಾನರಹಿತ ಶಾಲೆಗಳು ಸಹ ಕಾನೂನಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಅಂತಹ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ತರಗತಿಯ 25% ರಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳನ್ನು I ನೇ ತರಗತಿಗೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ಅನುಪಾತವು ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದಂತಹ ಹಿಂದುಳಿದ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ 25% ನಿಯಮವು ಯಾವುದಾದರೂ ಶಾಲೆ ಒದಗಿಸಿದರೆ, ಶಾಲಾಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಶಾಲೆಗಳು
ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಶಾಲೆಗಳು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಗುಂಪಿನ ಸದಸ್ಯರು ನಡೆಸುವ ಶಾಲೆಗಳು. ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು, ಮುಸ್ಲಿಮರು ಮತ್ತು ಪಾರ್ಸಿಗಳಂತಹ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳು. ಅವರು ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ಅಥವಾ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮಾತನಾಡದ ರಾಜ್ಯದ ಗುಂಪುಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹರಿಯಾಣದಲ್ಲಿ ತಮಿಳರು ಅಥವಾ ಕರ್ನಾಟಕದ ಗುಜರಾತಿಗಳು. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನವು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಭಾಷೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಶಾಲೆಗಳು ಇತರ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.
ಅರ್ಜಿದಾರನು ಕೋರಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿ 30 ದಿನಗಳ ಸಮಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸಹಾಯಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಕೋರಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು 35 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಒದಗಿಸತಕ್ಕದ್ದು. ಕೋರಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯು ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಪ್ರಾಣಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕೂಲವಾಗಿದ್ದು, ತುರ್ತಾಗಿ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅಂತಹ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು 48 ಘಂಟೆಗಳ ಒಳಗೆ ಒದಗಿಸತಕ್ಕದ್ದು.
ಈ ಕಾನೂನಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಕೆಲವು ಅರ್ಜಿಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಬಹುದು. ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ಪರಿಧಿಯಿಂದ ವಿನಾಯ್ತಿ ಪಡೆದಿರುವ ಮಾಹಿತಿಗಳ ವಿವರಕ್ಕಾಗಿ ಸೆಕ್ಷನ್ 8 ಮತ್ತು 9 ನ್ನು ದಯವಿಟ್ಟು ಗಮನಿಸಿರಿ.
ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು 30/35 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಒದಗಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿ/ಸಹಾಯಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆಂದು ನೀವು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಮೇಲಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬೇರಾವುದೇ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನಿಮ್ಮಿಂದ ಪಡೆಯುವಂತಿಲ್ಲ.
ಯಾವುದೇ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಕೋರಿದ ಸಮಯ ಏನೇ ಆದರೂ, ಯಾವುದೇ ಮಗುವಿಗೆ ಶಾಲೆಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅಧಿವೇಶನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಶಾಲೆಗೆ ದಾಖಲಿಸಬೇಕು, ಆದಾಗ್ಯೂ, ಶಾಲಾ ವರ್ಷದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲೂ ಸಹ ಮಗುವಿಗೆ ಶಾಲೆಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಶಾಲೆಗಳು ಅನುಮತಿಸತಕ್ಕದ್ದು.
ವಿಶೇಷ ತರಬೇತಿ
ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಅವಧಿಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಆರು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅವರ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯ ಶಿಕ್ಷಕರು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಂತೆ ವಿಶೇಷ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡಬಹುದು. ವಿಶೇಷ ತರಬೇತಿಯು ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಶಾಲಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿದ್ದಾರೆಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಬೆಂಬಲವು ಅಗತ್ಯವಿರುವಂತೆ ವಸತಿ ಅಥವಾ ವಸತಿರಹಿತ ಕೋರ್ಸ್ ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಮಕ್ಕಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು 14 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮೇಲೂ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಾರೆ.
ದೈಹಿಕ ಶಿಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಕಿರುಕುಳದ ನಿಷೇಧ
ಶಾಲಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕೈಯಿಂದ ಯಾವುದೇ ಮಗು ದೈಹಿಕ ಶಿಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಮಾನಸಿಕ ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವಂತಿಲ್ಲ. ದೈಹಿಕ ಕಿರುಕುಳವು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೊಡೆಯುವುದು, ಅವರ ಕೂದಲನ್ನು ಎಳೆಯುವುದು, ಬಡಿಯುವುದು, ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ (ರೂಲರ್, ಚಾಕ್) ಹೊಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ದೈಹಿಕ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಾನಸಿಕ ಕಿರುಕುಳ ಎಂದರೆ ಮಗುವನ್ನು ಅವರ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಜಾತಿ, ಪೋಷಕರ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ಅವರ ಪರ್ಫಾರ್ಮೆನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಮಗುವನ್ನು ಅವಮಾನಿಸುವುದು, ಇತ್ಯಾದಿ. ಮಗುವನ್ನು ಇಂತಹ ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಿದವರ ಮೇಲೆ ಅನ್ವಯವಾಗುವ ಸೇವಾ ನಿಯಮಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಸ್ತಿನ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊರಹಾಕಲು ನಿಷೇಧ
ಯಾವುದೇ ಮಗು ತನ್ನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವವರೆಗೆ ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯು ನೀವು ಕೋರಿರುವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದಲ್ಲಿ, ಆತ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡತಕ್ಕದ್ದು.
ನಿಮ್ಮ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಈ ನಿರಾಕರಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನೀವು ಯಾವ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
ಈ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅವಧಿ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿ ನಿಮಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದಲ್ಲಿ, ನೀವು ಅವರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶ್ರೇಣಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಪಠ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಇವುಗಳು ರಾಜ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಇಲಾಖೆ (SCERT) ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯದ ಇತರ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿರಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದೆಹಲಿ ಎಸ್‌ಸಿಇಆರ್‌ಟಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಎಸ್‌ಸಿಇಆರ್‌ಟಿಗಳು ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಪಠ್ಯಕ್ರಮದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ರಾಜ್ಯದ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ಸಾಮಾನ್ಯ ತತ್ವಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಬೇಕು.
ರಾಜ್ಯದ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಮಗುವಿನ ಜ್ಞಾನದ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ನಿರಂತರ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬೇಕು.
- ಇದು ಮಕ್ಕಳ ಸ್ನೇಹಿಯಾಗಿ ಮಗುವಿನ ಸರ್ವತೋಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆಯತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಬೇಕು.
- ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ, ಬೋಧನೆಯ ಮಾಧ್ಯಮವು ಮಗುವಿನ ಮಾತೃಭಾಷೆಯಾಗಿರಬೇಕು.
ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದ ಅಥವಾ ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗವು ಪ್ರತಿ ದಿನಕ್ಕೆ ರೂ.250/- ಜುಲ್ಮಾನೆ ವಿಧಿಸಬಹುದು. ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ದಿನದವರೆಗೂ ಈ ಜುಲ್ಮಾನೆಯನ್ನು ತೆರತಕ್ಕದ್ದು. ಆದರೆ, ಹೀಗೆ ತೆರುವ ಜುಲ್ಮಾನೆಯ ಗರಿಷ್ಟ ಮೊತ್ತ ರೂ.25,000/-ವನ್ನು ಮೀರತಕ್ಕದ್ದಲ್ಲ.
ಜುಲ್ಮಾನೆ ವಿಧಿಸುವ ಮೊತ್ತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ತನ್ನ ಅಹವಾಲನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡತಕ್ಕದ್ದು. ಆದರೆ, ತನ್ನ ತೀರ್ಮಾನ ನ್ಯಾಯೋಚಿತ ಎಂದು ರುಜುವಾತುಪಡಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸೇವಾ ನಿಯಮಗಳ ಅನ್ವಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಶಿಸ್ತುಕ್ರಮವನ್ನು ಜರುಗಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಪ್ರತಿ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಐದನೇ ತರಗತಿ ಮತ್ತು ಎಂಟನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಒಂದು ಮಗುವು ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಅನುತ್ತೀರ್ಣರಾದರೆ, ಅವರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಫಲಿತಾಂಶದ ಘೋಷಣೆಯಿಂದ ಎರಡು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಪುನಃ ಹಾಜರಾಗಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮರು ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಅನುತ್ತೀರ್ಣರಾದರೆ ಐದನೇ ಅಥವಾ ಎಂಟನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರ ನಿರ್ಧಾರಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. 5 ಮತ್ತು 8 ನೇ ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮರು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದಲ್ಲಿ ಅನುತ್ತೀರ್ಣರಾದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಲು ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್‌ನಂತಹ ರಾಜ್ಯಗಳು ಈ ನೀತಿಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿವೆ.
ಈ ತಡೆರಹಿತ ನೀತಿ ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆಯೆಂದರೆ:
- ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಯುವವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಗುವನ್ನು ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ.
- ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗಲು ವಿಫಲರಾದ ಯಾವುದೇ ಮಗುವನ್ನು ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
- ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಗು ಯಾವುದೇ ಬೋರ್ಡ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯು 30 ದಿನಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆದೇಶವನ್ನು ಮಾಡದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಈ ತೀರ್ಮಾನದ ವಿರುದ್ಧ ನೀವು ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸದರಿ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಿಂತ ಹಿರಿಯರಾದ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಮುಂದೆ, 30 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬವಾಗಿದ್ದು ಸದರಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ಈ ವಿಳಂಬವು ನ್ಯಾಯೋಚಿತವಾದುದು ಎಂದು ಮನದಟ್ಟಾದಲ್ಲಿ, ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಅವಧಿಯನ್ನು ಅವರು ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಬನಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಿಯ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿರುತ್ತವೆ. ಸದರಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕಾಧಿಕಾರಿಗಿಂತ ಹಿರಿಯ ಶ್ರೇಣಿಯವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕಾಧಿಕಾರಿಯ ಆದೇಶದ ವಿರುದ್ಧ ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ಸಹ 30 ದಿನಗಳೊಳಗಾಗಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಮೊದಲನೇ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಆದೇಶದಿಂದ ನಿಮಗೆ ಪರಿಹಾರ ದೊರೆಕದಿದ್ದಲ್ಲಿ, 90 ದಿನಗಳ ಅವಧಿಯೊಳಗೆ ನೀವು ಎರಡನೇ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪಡಿಸಿದ ನಮೂನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸತಕ್ಕದ್ದು.
ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ಕಾರಣಗಳು ನ್ಯಾಯೋಚಿತ ಎಂದು ರುಜುವಾತು ಮಾಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಅಧಿಕಾರಿಯದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗವು 30 ದಿನಗಳ ಅವಧಿಯೊಳಗಾಗಿ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ವಿಲೇ ಮಾಡತಕ್ಕದ್ದು. ಲಿಖಿತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲು ಮಾಡಿದ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಈ ಅವಧಿಯನ್ನು ನಲವತ್ತೈದು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ತೀರ್ಮಾನ ಮಾಡಲು ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ-
ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲು
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸುವಂತೆ
ಸೂಕ್ತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವಂತೆ
ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ
ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವಂತೆ
ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ
ಯಾವುದೇ ದೂರುದಾರನಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವಂತೆ
– ಆದೇಶ ಮಾಡಬಹುದು.
ಆಯೋಗವು ಜುಲ್ಮಾನೆಯನ್ನೂ ವಿಧಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲೂಬಹುದು.
ಶಾಲೆಗಳು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನದಂಡಗಳು
ಒಂದನೇ ತರಗತಿಯಿಂದ ಐದನೇ ತರಗತಿಗೆ 30:1 ಮತ್ತು ಆರನೇ ತರಗತಿಯಿಂದ ಎಂಟನೇ ತರಗತಿಗೆ 35:1 ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ-ಶಿಕ್ಷಕರ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣ ಹಕ್ಕು ಕಾನೂನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಳಕಂಡ ವಿಚಾರಗಳು ಇರಲೇಬೇಕು ಎಂದೂ ಅದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ:
- ಪ್ರತಿ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ತರಗತಿ
- ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶೌಚಾಲಯಗಳು
- ತಡೆ-ಮುಕ್ತ ಪ್ರವೇಶ
- ಆಟದ ಮೈದಾನ
- ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಪಕ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಸೌಲಭ್ಯ
- ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಊಟವನ್ನು ತಯಾರುಮಾಡಬಹುದಾದ ಅಡುಗೆಮನೆ
- ಕಥೆ-ಪುಸ್ತಕಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ, ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಪತ್ರಿಕೆಗಳು, ಮ್ಯಾಗಜಿನ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಪ್ರತಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗ್ರಂಥಾಲಯ
- ಒಬ್ಬ ಶಿಕ್ಷಕರು ವಾರಕ್ಕೆ ಕನಿಷ್ಠ 45 ಕೆಲಸದ ಗಂಟೆಗಳು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಸಮಯ
ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತ ಸಮಿತಿ ರಚನೆ
ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ ಅಥವಾ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನೆರವು ಪಡೆದ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಲೆಗಳು ಶಾಲಾ ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಮಿತಿಯನ್ನು (SMC) ರಚಿಸುವುದು ಕಡ್ಡಾಯ. SMC ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಚುನಾಯಿತ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಪೋಷಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ¾ ಸಮಿತಿಯು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದ ಮಕ್ಕಳ ಪೋಷಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಶಾಲೆಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು, ಶಾಲೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು, ಶಾಲೆಗೆ ಅನುದಾನದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ, ಇತ್ಯಾದಿ ಮಾಡಲು, SMC ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅನುದಾನಿತ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ SMC ಕೇವಲ ಸಲಹಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಶಾಲಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು SMC ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಆಯಾ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮಾಡಿದ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಅನುದಾನಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಊಟ ಕೊಡುವುದು
I ರಿಂದ VIII ತರಗತಿಗಳ ಶಾಲೆಗೆ ದಾಖಲಾಗುವ ಮತ್ತು ಸೇರುವ ಆರರಿಂದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಯಾವುದೇ ವೆಚ್ಚವಿಲ್ಲದೆ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಊಟಕ್ಕೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಕಾನೂನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಊಟದ ಹಣವನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಊಟದ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತ ಸಮಿತಿಯು ಮಾನಿಟರ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಊಟವನ್ನು ಶಾಲಾ ರಜಾದಿನಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಬೇಕು.
ನಿಮ್ಮ ಅರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಅದನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಬಹುದು.
ಯಾವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪರದೇಶದೊಂದಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮವುಂಟಾಗುವುದೋ ಅಂಥ ಮಾಹಿತಿ;
ಯಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಾಧಿಕರಣವು ಯಾವ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಕಟಣೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆಯೋ ಅಂಥ ಮಾಹಿತಿ;
ಯಾವು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದರಿಂದ ಸಂಸತ್ತು ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಮಂಡಲದ ಹಕ್ಕುಚ್ಯುತಿ ಉಂಟಾಗುವುದೋ ಅಂಥ ಮಾಹಿತಿ
ವಾಣಿಜ್ಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವ ಮಾಹಿತಿ
ನಂಬಿಕೆಯ ವಿಶ್ವಾಸದ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ದೊರಕುವ ಮಾಹಿತಿ
ವಿದೇಶಿ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಪಡೆದ ಮಾಹಿತಿ
ಯಾವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದರಿಂದ ರಹಸ್ಯ ವಿವರವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಗುರ್ತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯೋ ಅಥವಾ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವುಂಟಾಗುತ್ತದೆಯೋ ಅಂಥ ಮಾಹಿತಿ;
ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಪೋಲೀಸ್ ತನಿಖೆ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ದಸ್ತಗಿರಿ ಮಾಡಲು ಅಡಚಣೆಯುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆಯೋ ಅಂಥ ಮಾಹಿತಿ
ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲದ ದಾಖಲೆಗಳು (ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಆ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳು ಮತ್ತು ಆಧಾರಿತ ವಿಷಯ ಸಾಮಗ್ರಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಬಹುದು)
ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿ (ಆದರೆ, ಅಂತಹ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಸತ್ತು ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನ ಮಂಡಲ ಒದಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿದಲ್ಲಿ ಆ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ)
ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿಯು ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯದ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಬಹುದಾದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿಯು ಅಂತಹ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ., 20 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹಿಂದಿನ ಮಾಹಿತಿಗೆ ಈ ವಿನಾಯಿತಿ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ರಾಷ್ಟದ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ, ಸಂಸತ್ತಿನ ಹಕ್ಕುಚ್ಯುತಿ ಆಗಬಹುದಾದಂತಹ ಹಾಗೂ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲದ ವ್ಯವಹರಣೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷ ಹಳೆಯದಾದರೂ ಸಹ ಅದನ್ನು ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ವಿವಾಹ
ಹಣ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿ
ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಹಿಂಸೆ / ದೌರ್ಜನ್ಯ
ಪೊಲೀಸ್ ಮತ್ತು ಕೋರ್ಟುಗಳು
ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ
ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ
ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ
ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣೆ
ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ
ವೀಡಿಯೊ
ಹಂತ ಹಂತದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು
ಸಾಮಾನ್ಯ
ಮಕ್ಕಳು
ಮಹಿಳೆಯರು
ಎಲ್ ಜಿ ಬಿ ಟಿ ಕ್ಯೂ ಐ +
ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು
ಅಂಗವಿಕಲರು
ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು
ಹಿರಿಯ ನಾಗರೀಕರು
ಅಸಂಘಟಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರು