೧೪ರ ಕೆಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಅಥವಾ ಅವರಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿ ಕೊಡುವುದು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾಗಿದೆ. ಉದ್ಯೋಗದಾತರು, ತಂದೆ-ತಾಯಿಯರು, ಅಥವಾ ಮಗುವಿನ ಪೋಷಕರು ಮಗುವನ್ನು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ನಿಯಮಕ್ಕೆ ಎರಡು ಅಪವಾದಗಳಿವೆ. ಮಕ್ಕಳು ಕೆಳಗಿನ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲು ಸರ್ಕಾರ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದೆ:
೧೪ರ ಕೆಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳು ಇನ್ನ್ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ ನಿದರ್ಶನ ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಕೂಡಲೇ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ದೂರು ನೀಡಿ.
ಅನೈರ್ಮಲ್ಯವಾದ ಶೌಚಾಲಯವಿರುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅದನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದು ಅಥವಾ ನೆಲಸಮ ಮಾಡುವುದು. ಅನೈರ್ಮಲ್ಯವಾದ ಶೌಚಾಲಯವಿರುವ ಜಾಗ/ಸ್ವತ್ತಿನ ಮಾಲೀಕರು ಒಬ್ಬರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚುಇದ್ದಲ್ಲಿ, ಅದನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದು ಅಥವಾ ನೆಲಸಮಮಾಡುವ ಖರ್ಚನ್ನು ಎಲ್ಲ ಮಾಲೀಕರು ಸಮನಾಗಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಶೌಚಾಲಯವಿರುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವವರ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು. ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕಾರಣವನ್ನು ನೆಪಮಾಡಿಕೊಂಡು ಇಂತಹ ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ೯ ತಿಂಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನವರೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಕಾನೂನಿನಡಿ ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ೯ ತಿಂಗಳುಗಳ ಒಳಗೆ ಇಂತಹ ಅನೈರ್ಮಲ್ಯವಾದ ಶೌಚಾಲಯವನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವರು ಪರಿವರ್ತಿಸದಿದ್ದರೆ/ನೆಲಸಮ ಮಾಡದಿದ್ದರೆ, ೨೧ ದಿನಗಳ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಯ್ಯಾರೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಬಂಡ ಖರ್ಚನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವರಿಂದ ವಸೂಲಿ ಮಾಡಬಹುದು.
ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಕಾನೂನನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದವರಿಗೆ ಗರಿಷ್ಟ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಸೆರೆಮನೆ ವಾಸ ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಟ ೫೦೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳಷ್ಟು ಜುಲ್ಮಾನೆಯ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡನೆಯ ಬಾರಿ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದವರಿಗೆ ಗರಿಷ್ಟ ೨ ವರ್ಷಗಳ ಸೆರೆಮನೆ ವಾಸ ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಟ ೧೦೦೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಜುಲ್ಮಾನೆಯ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ನೀವು ಉದ್ಯೋಗದಾತರಾಗಿದ್ದು, ಮಗುವಿನ ವಯಸ್ಸು ೧೪ರ ಮೇಲಿದೆಯೋ ಅಥವಾ ಕೆಳಗಿದೆಯೋ ಎಂಬುದು ನಿಮಗೆ ಖಾತರಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಕೆಳಗಿನ ೩ ದಾಖಲೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮಗುವಿನ ವಯಸ್ಸನ್ನು ನಿಗದಿ ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ:
ಈ ಮೂರು ದಾಖಲೆಗಳು ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಸ್ಥೀಭವನ ಪರೀಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಇನ್ಯಾವುದಾದರೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ವಯಸ್ಸು ನಿರ್ಣಯಿಸುವ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಮಗುವಿನ ವಯಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ.
ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಮಗುವಿನ ವಯಸ್ಸನ್ನು ನಿರ್ಣಯ ಮಾಡುವುದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ನಿಮ್ಮ ಹತ್ತಿರ. ಉದ್ಯೋಗದಾತರಾಗಿ, ಮಗುವಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನೀವು ಮಗುವಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ ಪಡೆದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿದು ಬಂದಲ್ಲಿ, ಕೂಡಲೇ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಲು ನಿಮಗೆ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇಲ್ಲ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮಲ ಹೊರುವವರನ್ನಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಹಾಗು, ಯಾರಾದರೂ (ಪುರ ಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ) ಅಗತ್ಯವಾದ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಕವಚಗಳಿಲ್ಲದೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಚರಂಡಿಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಸೆಪ್ಟಿಕ್ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಗಳನ್ನೂ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಲು ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಂಡರೆ, ಅದು ಕೂಡ ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾಗಿದೆ.
ಯಾರಾದರೂ ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದರೆ ಕೆಳಗಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ:
ಜನರನ್ನು ಮಲ ಹೊರುವವರನ್ನಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು:
ಯಾರಾದರೂ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಜನರನ್ನು ಮಲ ಹೊರುವವರನ್ನಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಂಡಲ್ಲಿ, ಅವರಿಗೆ ಗರಿಷ್ಟ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಸೆರೆಮನೆ ವಾಸ ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಟ ೫೦೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಜುಲ್ಮಾನೆಯ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು, ಎರಡನೇ ಬಾರಿ ಇದೆ ತಪ್ಪನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅವರಿಗೆ ಗರಿಷ್ಟ ೨ ವರ್ಷಗಳ ಸೆರೆಮನೆ ವಾಸ ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಟ ೧೦೦೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಜುಲ್ಮಾನೆಯ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುವುದು.
ಒಳಚರಂಡಿ ಅಥವಾ ಸೆಪ್ಟಿಕ್ ಟ್ಯಾಂಕನ್ನು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಜನರನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು:
ಯಾರಾದರೂ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಜನರನ್ನು ಒಳಚರಂಡಿ ಅಥವಾ ಸೆಪ್ಟಿಕ್ ಟ್ಯಾಂಕನ್ನು ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅವರಿಗೆ ಗರಿಷ್ಟ ೨ ವರ್ಷಗಳ ಸೆರೆಮನೆ ವಾಸ ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಟ ೨೦೦೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಜುಲ್ಮಾನೆಯ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದೆ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಎರಡನೆಯ ಬಾರಿ ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಗರಿಷ್ಟ ೫ ವರ್ಷದ ಸೆರೆಮನೆ ವಾಸ ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಟ ೫೦೦೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಜುಲ್ಮಾನೆಯ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಒಂದು ಕಂಪನಿ/ಸಂಸ್ಥೆ ಜನರನ್ನು ಮಲ ಹೊರುವವರನ್ನಾಗಿ ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು:
ಒಂದು ಕಂಪನಿ/ಸಂಸ್ಥೆ ಮಲ ಹೊರುವವರನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಂಡಂತ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅದನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಎಲ್ಲ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿತಸ್ಥರಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು – ನಿರ್ದೇಶಕರು, ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರು, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳು, ಅಥವಾ ಕಂಪನಿ/ಸಂಸ್ಥೆಯ ಇನ್ನಿತರ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿರಬಹುದು.
ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಫಾಯಿ ಕರ್ಮಚಾರಿ ಆಯೋಗದ ಜಾಲತಾಣಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ.
ನೀವು ಬಾಲ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ನೀಡಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿ (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣ) ಕಾಯಿದೆ, ೧೯೮೬ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿನ ಫಾರಂ ಸೀ ಅನ್ನು ತುಂಬಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುವ ಕರ್ತವ್ಯ ನಿಮ್ಮದಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿ ಫಾರಂ ಸೀ ಅನ್ನು ತುಂಬಿ ಕೆಳಗಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ:
ಅನುಮತಿಗೆ ಅರ್ಜಿ ಯಾವ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗ ನಡೆಯಲಿದೆಯೋ, ಆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಮಗುವಿನ ಉದ್ಯೋಗದ ಒಪ್ಪಿಗೆಯ ಪರವಾನಗಿ ನಿಮಗೆ ಕೊಡಬೇಕು. ಮಗುವಿನ ತಂದೆ-ತಾಯಿಯರು ಅಥವಾ ಪೋಷಕರು ಕೂಡ ಮಗುವಿನ ಉದ್ಯೋಗದ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನಿಮಗೆ ನೀಡಬೇಕು. ಈ ಪರವಾನಗಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಳಗಿನ ಶರತ್ತುಗಳಿರುತ್ತವೆ:
ಕೆಲಸದ ಸಮಯ: ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು:
ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಪುರಸಭೆ ಅಥವಾ ಪಂಚಾಯತಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಲ ಹೊರುವ ಪದ್ಧತಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಅನುಮಾನ ಬಂದಲ್ಲಿ, ಸಮೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಿ, ಮಲ ಹೊರುವವರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಬೇಕು. ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವವರ ಪುನರ್ವಸತಿಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಪುರಸಭೆ ಅಥವಾ ಪಂಚಾಯತಿಯದ್ದಾಗಿದೆ. ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಮಲ ಹೊರುವವರ ಪುನರ್ವಸತಿ ಮಾಡಿಸುವುದು ಆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಕೆಲ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಪುರಸಭೆಯ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಬಹುದು. ಪುನರ್ವಸತಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಕೆಳಕಂಡಂತಿದೆ:
ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳದ್ದು ಮಹತ್ತರ ಪಾತ್ರವಿದೆ. ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕು ಅವರು ಬಾಲ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ, ಅಥವಾ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.
ಮಗು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದು, ಸತತವಾಗಿ ೩೦ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಶಾಲೆಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ, ಆ ಶಾಲೆಯ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು ಮಗುವಿನ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಇನ್ನು, ಯಾವುದೇ ಮಗು ಅಕ್ರಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ ವಿಷಯ ಶಾಲೆಯ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅದರ ವರದಿ ನೀಡುವುದು ಅವರ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ಸಫಾಯಿ ಕರ್ಮಚಾರಿಗಳ ಕಾನೂನಿನ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮಗೆ ಅರಿವಿದ್ದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಫಾಯಿ ಕರ್ಮಚಾರಿ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ನೀವು ದೂರು ನೀಡಬಹುದು. ಈ ಆಯೋಗ ದೂರುಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿ, ಮುಂದಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಶಿಫಾರಸ್ಸಿನ ಜೊತೆ, ಪುರಸಭೆ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ.
ಮಕ್ಕಳ ಅಕ್ರಮ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು, ಮತ್ತು ಕಿಶೋರರ ಅನುಮತಿಸಲಾದ ಉದ್ಯೋಗ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸರ್ಕಾರ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಥವಾ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಹೀಗಿವೆ:
ಒಂದು ವೇಳೆ ಮಕ್ಕಳು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಉದ್ಯೋಗದಾತರು “ಬಾಲ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿ” ಎಂಬ ನಿಧಿಗೆ ೨೦೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳ ದಂಡ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ಹಣವನ್ನು ಮಕ್ಕಳು ವಯಸ್ಕರಾದ ಮೇಲೆ ಮರು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಬಾಲ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಉದ್ಯೋಗದಾತರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:
ಶಿಕ್ಷಣ:
ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗಲೂ ಸಹ ಸರಿಯಾದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಮಗು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸದಂತೆ ಎಲ್ಲ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಆದಾಯ:
ಬಾಲ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಮಗು ಗಳಿಸಿದ ಆದಾಯದ ಶೇಖಡಾ ೨೦% ಮೊತ್ತವನ್ನು ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಕೃತವಾದ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಎಫ್.ಡಿ.ಯಾಗಿ ಠೇವಣಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಮಗು ೧೮ನೆ ವಯಸ್ಸು ದಾಟಿದ ಮೇಲೆ ಈ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಒಪ್ಪಿಗೆ:
ಒಂದು ವೇಳೆ ಮಗುವಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಚಟುವಟಿಕೆ ಅಥವಾ ಕ್ರೀಡೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅಥವಾ ತೊಂದರೆಯಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅವನ/ಅವಳ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದೆ ಭಾಗವಹಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡಬಾರದು.
ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ವಿವಾಹ
ಹಣ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿ
ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಹಿಂಸೆ / ದೌರ್ಜನ್ಯ
ಪೊಲೀಸ್ ಮತ್ತು ಕೋರ್ಟುಗಳು
ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ
ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ
ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ
ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣೆ
ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ
ವೀಡಿಯೊ
ಹಂತ ಹಂತದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು
ಸಾಮಾನ್ಯ
ಮಕ್ಕಳು
ಮಹಿಳೆಯರು
ಎಲ್ ಜಿ ಬಿ ಟಿ ಕ್ಯೂ ಐ +
ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು
ಅಂಗವಿಕಲರು
ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು
ಹಿರಿಯ ನಾಗರೀಕರು
ಅಸಂಘಟಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರು