Optional Grouping: Consumers

ಗ್ರಾಹಕರು ಸರಕು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಮತ್ತು ಬಳಸುವ ಜನರು. ಗ್ರಾಹಕರು ಅವರು ಬಳಸುವ ಯಾವುದೇ ಸೇವೆಗಳು ಅಥವಾ ಸರಕುಗಳಿಗೆ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ:

ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಮತ್ತು ಬಳಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿ

ಗ್ರಾಹಕರು ಎಂದರೆ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಚಲನಚಿತ್ರ ಟಿಕೆಟ್ ಖರೀದಿಸಿದ ನಂತರ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಗ್ರಾಹಕನಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿ, ಬೇರೆಯವರಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ ಉಡುಗೊರೆ ಚೀಟಿ (gift voucher) ಯನ್ನು ಬಳಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸಹ ಗ್ರಾಹಕನಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.

ಸ್ವಯಂ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಸರಕುಗಳ ಬಳಕೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ

ವಾಣಿಜ್ಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಜನರಿಗೆ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾನೂನು ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಅಪವಾದಗಳಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ‘ಗ್ರಾಹಕ’ ಅಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸ್ವಯಂ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಜನರನ್ನು ಗ್ರಾಹಕರು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ತಮ್ಮ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಕಲಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಕಲಾವಿದರು ಅಥವಾ ಸೌಂದರ್ಯವರ್ಧಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಸೌಂದರ್ಯವರ್ಧಕರು (beauticians) ಗ್ರಾಹಕರು.

ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿ

‘ಗ್ರಾಹಕ’ ಎಂದರೆ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸರಕುಗಳು ಅಥವಾ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಅಥವಾ ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಪಡೆಯುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನೀವು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಬಟ್ಟೆ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಿಂದ ಆರ್ಡರ್ ಮಾಡಿದರೆ, ನೀವು ಗ್ರಾಹಕರು.

ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರು

ಕಲಬೆರಕೆ, ಕಳಪೆ ಗುಣಮಟ್ಟ, ಸೇವೆಯ ಕೊರತೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಂತಹ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರನ್ನು ಸಹ ಗ್ರಾಹಕರು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಜ್ಯೂಸ್‌ಗಳಂತಹ ವಸ್ತುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಹೋಗುವ ನೀರಿನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಜೊತೆಗೆ ಮಾನವನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಕೋಳಿ, ಕುರಿಮರಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾರಾಟದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾದ್ಯಂತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳಬಹುದು.

ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವಿಲ್ಲದ ಗ್ರಾಹಕರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ. ಗ್ರಾಹಕರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿರುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ, ಇದರಿಂದ ಅವರು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಮತ್ತು ಅವರ ಆಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಗ್ರಾಹಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ, ಆದರೆ ಇವುಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ:

ಜೀವ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣೆಯ ಹಕ್ಕು

ಸರಕುಗಳು ಗ್ರಾಹಕರ ತಕ್ಷಣದ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವುದಲ್ಲದೆ, ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಬಳಕೆಯು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಬಾರದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಜ್ವರದಂತಹ ಈಗಿರುವ ಕಾಯಿಲೆಯನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವ ಔಷಧಿಯನ್ನು ಬಳಸಿದರೆ, ಔಷಧಿ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದರೆ, ನಂತರ ಅವರು ಗ್ರಾಹಕರ ದೂರನ್ನು ದಾಖಲಿಸಬಹುದು.

ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು

ಸರಕುಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟ, ಪ್ರಮಾಣ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಶುದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಬೆಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕಿದೆ. ಮಾರಾಟಗಾರರು ಉತ್ಪನ್ನದ ಲೇಬಲ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕೃತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಿಜವಲ್ಲದ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಈ ಹಕ್ಕು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಮಂಡಿ ಬೆಲೆಗಳು, ದೈನಂದಿನ ಬೆಲೆ ವರದಿಗಳು, ಗ್ರಾಹಕರ ಡಿಜಿಟಲ್ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಕುರಿತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳ ಬೆಲೆ ನಿಗಾ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ತಮಿಳುನಾಡಿನಂತಹ ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿವೆ.

ಸಾಧ್ಯವಾದಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕು

ಗ್ರಾಹಕರು ನ್ಯಾಯಯುತ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಳಿಗೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಳಿಗೆಗಳಿಂದ ನ್ಯಾಯಯುತ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವ ಹಕ್ಕು ನಿಮಗೆ ಇದೆ.

ಗ್ರಾಹಕರ ಪರಿಹಾರ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸುವ ಹಕ್ಕು

ಗ್ರಾಹಕರು ತಮ್ಮ ದೂರುಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಪರಿಹಾರ ವೇದಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿ ಗ್ರಾಹಕರು ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, ಇದರಿಂದ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಬಹುದು.

ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಪದ್ಧತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಪರಿಹಾರ ಹುಡುಕುವ ಹಕ್ಕು

ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋಜನೆಗಳು, ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ವಂಚನೆ, ಮೋಸಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಅಥವಾ ದಗಾ ಹಾಕುವುದನ್ನು ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಕಾನೂನು ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಶೋಷಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗದಂತೆ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ ವೇದಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರು ನ್ಯಾಯಯುತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಾಹಕರ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿಯ (CWF) ಒಟ್ಟಾರೆ ಉದ್ದೇಶವು ಗ್ರಾಹಕರ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡುವುದು. CWF ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ನಿಯಮಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು:

• ವ್ಯಾಪಕ ಗ್ರಾಹಕರ ಜಾಗೃತಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು CWF ನಿಂದ ಧನಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ.
• CWF ಬಳಸುವಾಗ ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ಅನನುಕೂಲ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಹಕರು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರವು ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇದಕ್ಕಾಗಿ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಗ್ರಾಹಕರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಗ್ರಾಹಕರಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಅಂತಹ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು (ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಗುಂಪುಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ) ವಿಶೇಷ ಗಮನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ.
• ಕಲ್ಯಾಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಧನಸಹಾಯ ನೀಡಲು, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗ್ರಾಹಕ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು, CWF ಅನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ವಿತರಿಸಲಾಗುವುದು.
• ಕಂಪನಿಗಳು ಮೀಸಲಿಡುವ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ (CSR) ನಿಧಿಗಳ ಮೂಲಕ CWF ಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲು ಪ್ರಯತ್ನವಿದೆ.ಗ್ರಾಹಕರ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ನವೀನ ಯೋಜನೆಗಳು, ಗ್ರಾಹಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು, ಗ್ರಾಮೀಣ ಗ್ರಾಹಕರ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯೋಜನೆಗಳು, ಶಾಲೆಗಳು / ಕಾಲೇಜುಗಳು / ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕ ಕ್ಲಬ್‌ಗಳು, ರಾಜ್ಯ/ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಮಾಲೋಚನೆಗಾಗಿ ಗ್ರಾಹಕ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಬ್ಯೂರೋ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ, ಉತ್ಪನ್ನ ಪರೀಕ್ಷೆ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳು, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಯ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದು, ವಕಾಲತ್ತು ಮತ್ತು ಕ್ಲಾಸ್ ಆಕ್ಷನ್ ಸೂಟ್‌ಗಳ ಸಭೆಯ ವೆಚ್ಚಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ.

CWF ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸಿನ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು

ಗ್ರಾಹಕರ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿಯಿಂದ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ಕೋರುವ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿವೆ, ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜನವರಿ ಮತ್ತು ಜುಲೈ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ. ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುವ ಸೂಕ್ತ ಸೂಚನೆ ಮತ್ತು ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ಇಲಾಖೆಯ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೀವು ಗ್ರಾಹಕ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿಯಿಂದ ಅನುದಾನಕ್ಕಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ನಮೂನೆಯನ್ನು ಗ್ರಾಹಕ ಇಲಾಖೆಯ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಿಂದ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಬಹುದು.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅರ್ಹತಾ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸದಿರುವುದು, ಅನೇಕ ಸರ್ಕಾರಿ ವೇದಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಒಂದೇ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಪೂರ್ಣ ನಮೂನೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಸಮಿತಿಯು ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಬಹುದು.