ಅನ್‌ಕ್ರಾಸ್ಡ್ ಚೆಕ್ ಅಥವಾ ಓಪನ್ ಚೆಕ್ ಎನ್ನುವುದು ಚೆಕ್ ಮೇಲಿನ ಎಡ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಮಾನಾಂತರ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯದ ಚೆಕ್ ಆಗಿದೆ. ಅಂತಹ ಚೆಕಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಲ್ಲಿ ನಗದೀಕರಿಸಬಹುದು.ನೀವು ಚೆಕ್‌ನ ಹಣವನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೌಂಟರ್‌ನಿಂದ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಚೆಕ್ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗೂ ಇದನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಬಹುದು.
ಅನ್‌ಕ್ರಾಸ್ಡ್/ಓಪನ್ ಚೆಕ್ಕುಗಳ ವಿಧಗಳು:
ನಿಮ್ಮ ಬಳಿ ಬೇರರ್ ಚೆಕ್ ಇದ್ದರೆ, ನೀವು ಅದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಬರೆಯಲಾದ ನಗದು ಮೊತ್ತವನ್ನುಪಡೆಯಬಹುದು. ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಚೆಕ್ ನೀಡಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಬರೆದಿರುವ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಸಂಜನಾ ಬೇರರ್ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ನಗದೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕೌಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದರೆ, ಚೆಕ್ ನ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನಗದು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಾವತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ “ಅಥವಾ ಬೇರರ್” ಪದಗಳನ್ನು ಚೆಕ್‌ನ ಮೇಲೆ ಮುದ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ನೀಡಬಹುದು. ಕೌಂಟರ್‌ನಾದ್ಯಂತ ಈ ರೀತಿಯ ಚೆಕ್‌ನ ಪಾವತಿಯನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿರಾಕರಿಸುವಂತಿಲ್ಲ.
ಯಾರಾದರೂ ಈ ರೀತಿಯ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಹಾಜರುಪಡಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಬರೆದಿರುವ ನಗದು ಮೊತ್ತವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅವಕಾಶವಿರುವುದರಿಂದ, ಇವುಗಳು ಸ್ವಭಾವತಃ ಅಪಾಯಕಾರಿ. ಒಂದು ವೇಳೆ ನೀವು ಚೆಕ್ಕುಅನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಬೇರೆಯವರು ಅದನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಹಾಜರುಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅವಕಾಶವಿರಬಹುದು.
ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಕ್ರಾಸ್ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದರೆ ಆಗ ಅದು ತಂತಾನೆ ಬೇರರ್ ಚೆಕ್ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಆರ್ಡರ್ ಚೆಕ್ ಎಂದರೆ, ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಯಾರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಡ್ರಾ ಮಾಡಲಾಗಿದೆಯೋ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾತ್ರ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ನಗದೀಕರಿಸಲು ಗುರುತಿನ ಪುರಾವೆಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕು. ಅಂತಹ ಚೆಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ, ನೀವು “ಅಥವಾ ಬೇರರ್” ಪದಗಳನ್ನುಹೊಡೆದು ಹಾಕಬೇಕು ಮತ್ತು ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಯಾರಿಗೆ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಬೇಕು. ಆಗ ಮಾತ್ರ ಆರ್ಡರ್ ಚೆಕ್ ಆಗುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಮಾಳವಿಕಾ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಚೆಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದರೆ, ಅವರು ಮಾತ್ರ ಪಾವತಿಗಾಗಿ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ನಗದೀಕರಿಸಬಹುದು. ಮೊತ್ತವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಬೇರೆ ಯಾರಿಗೂ ಅವಕಾಶವಿರುವುದಿಲ್ಲ.
ಪಾವತಿದಾರನು ಆರ್ಡರ್ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಅದರ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಸಹಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಬಹುದು. ಇದನ್ನು ಚೆಕ್‌ನ ಅನುಮೋದನೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಚೆಕ್‌ನಲ್ಲಿ “cancelled/ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ” ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರೆ, ಅದನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ ಚೆಕ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಚೆಕ್ ಕಾಗದಾದ್ಯಂತ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ನೋಡುವ ಯಾರಿಗಾದರೂ ಅದು ರದ್ದುಗೊಂಡ ಚೆಕ್ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾರಿಗಾದರೂ ರದ್ದುಪಡಿಸಿದ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಅವರಿಗೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಿಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗದಾತರಿಗೆ, ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುವುದು ಆಗಿರಬಹುದು. ವಿವರಗಳು ಯಾವುದೆಂದರೆ:
CTS ಚೆಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿ
ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು “CTS 2010” ಚೆಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಬಳಸಬೇಕು ಅದು ಚಿತ್ರ ಸ್ನೇಹಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭದ್ರತಾ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಚೆಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಚೆಚೀಟಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು
ಚೆಕ್ ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಅಂಚೆಚೀಟಿಗಳನ್ನು ಅಂಟಿಸುವಾಗ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಬೇಕು, ಆದ್ದರಿಂದ ಅದು ದಿನಾಂಕ, ಪಾವತಿಸುವವರ ಹೆಸರು, ಮೊತ್ತ ಮತ್ತು ಸಹಿಯಂತಹ ವಸ್ತು ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ರಬ್ಬರ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್‌ಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಬಳಕೆಯು ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಈ ಮೂಲಭೂತ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಸ್ಪಷ್ಟ ನೋಟವನ್ನು ಮರೆಮಾಡಬಾರದು.
ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಂದ CTS ಚೆಕ್ಕುಗಳ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್
ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚೆಕ್‌ನ ಎಲ್ಲಾ ಅಗತ್ಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವಶ್ಯಕ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು ವಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಚೆಕ್ಕುಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವಾಗ ಗ್ರಾಹಕರು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಕೆಲವು ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಗಳಿವೆ.
ಚೆಕ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸಿಂಗ್ಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಡ್ರಾಯರ್‌ನ ಚಿಹ್ನೆಯು ಖಾತೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದಿದ್ದರೆ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಬಹುದು.
ಈ ಕಾರಣಗಳ ವಿವರವಾದ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಏಕರೂಪದ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕರ್‌ಗಳ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ಹೌಸ್‌ಗಳ ನಿಯಮಗಳ ಅನುಬಂಧ D ಯಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಿದೆ.
ಖಾತೆದಾರರ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆ ನೀವು ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಿದಾಗ ಅಥವಾ ಭರ್ತಿ ಮಾಡಲು ನಿಮಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಲಾದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಮೀರಿದಾಗ ನೀವು ಅಪರಾಧ ಮಾಡಿದ್ದೀರಿ. ಇದನ್ನು ನಕಲಿ ಚೆಕ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ
ಈ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ದಂಡ.
ಉದಾಹರಣೆಗಳು :
ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ‘ಬೌನ್ಸ್’ ಅಥವಾ ‘ಅಮಾನ್ಯ’ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಒಂದು ವಿಧಾನವೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಠೇವಣಿ ಮಾಡಿದಾಗ ಅಥವಾ ಪಾವತಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದಾಗ ಚೆಕ್ ಹೊಂದಿರುವವರು ಎನ್‌ಕ್ಯಾಶ್ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.
ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಲು ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವೆಲ್ಲವೂ ಅಪರಾಧವಲ್ಲ. ಕೆಳಗಿನ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ:
ಉದಾಹರಣೆಗಳು: ‘A’ ‘B’ ಗೆ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ರೂ. 1,000. ಬಿ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿ ಮಾಡಿದಾಗ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅವರಿಗೆ ‘A’ ಬಳಿ ರೂ. ‘B’ ಪಾವತಿಸಲು ಆಕೆಯ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ 1,000 ರೂ. ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಅಮಾನ್ಯ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ‘A’ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ‘B’ಗೆ ರೂ. 1,000. B ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಠೇವಣಿ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು, ‘A’ ತನ್ನ ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ‘B’ ನ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿಲ್ಲದೆ ಚೆಕ್ ಪಾವತಿಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ‘B’ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಎನ್‌ಕ್ಯಾಶ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಅವನು ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಅಮಾನ್ಯ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ನೀವು ಪಾವತಿಗಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ನೀವು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಚೆಕ್ ರಿಟರ್ನ್ ಮೆಮೊ ಜೊತೆಗೆ ಬಾಕಿಯಿರುವ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ನೀವು ಮೊದಲು ಚೆಕ್ ನೀಡಿದವರಿಗೆ ನೋಟಿಸ್ ಕಳುಹಿಸಬೇಕು. ಇದನ್ನು ಡಿಮ್ಯಾಂಡ ನೋಟಿಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆದ 30 ದಿನಗಳೊಳಗೆ ಈ ಡಿಮ್ಯಾಂಡ ನೋಟಿಸ್ ಕಳುಹಿಸಬೇಕು.
ನಿಮಗೆ ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ನೋಟೀಸ್ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ದಿನಾಂಕದಿಂದ ಡ್ರಾಯರ್ 15 ದಿನಗಳ ಕಾಲವಕಾಶ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.
ಡ್ರಾಯರ್ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸುತ್ತಾರೆ
ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ನೀವು ಹಣವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದೀರಿ ಹೀಗಾಗಿ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ
ಡ್ರಾಯರ್ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾರೆ ಆದರೆ ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸುವುದಿಲ್ಲ??
ಡ್ರಾಯರ್ ಉತ್ತರಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಹಣವನ್ನು ಕೂಡಾ ಪಾವತಿಸುವುದಿಲ್ಲ
ಡ್ರಾಯರ್ ಉತ್ತರಿಸದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸದಿದ್ದರೆ, 15 ದಿನಗಳ ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ, ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಲು ನಿಮಗೆ 30 ದಿನಗಳ ಕಾಲಾವಕಾಶ ಇರುತ್ತದೆ.
ನಿಮ್ಮ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆದ ನಂತರ, ನಿಮಗೆ ಪಾವತಿಸಬೇಕಾದ ಹಣವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಸಿವಿಲ್ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲು ನಿಮಗೆ 3 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲಾವಕಾಶವಿದೆ. ನಾಗರಿಕ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಕುರಿತು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ದಯವಿಟ್ಟು ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿಪರರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ.
ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ವಿವಾಹ
ಹಣ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿ
ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಹಿಂಸೆ / ದೌರ್ಜನ್ಯ
ಪೊಲೀಸ್ ಮತ್ತು ಕೋರ್ಟುಗಳು
ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ
ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ
ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ
ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣೆ
ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ
ವೀಡಿಯೊ
ಹಂತ ಹಂತದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು
ಸಾಮಾನ್ಯ
ಮಕ್ಕಳು
ಮಹಿಳೆಯರು
ಎಲ್ ಜಿ ಬಿ ಟಿ ಕ್ಯೂ ಐ +
ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು
ಅಂಗವಿಕಲರು
ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು
ಹಿರಿಯ ನಾಗರೀಕರು
ಅಸಂಘಟಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರು