ಹಿಂದುಳಿದ ಗುಂಪುಗಳ ಮಕ್ಕಳು ತಾರತಮ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗದಂತೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮಕ್ಕಳ ಪೋಷಕರು ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತ ಸಮಿತಿಗಳಲ್ಲಿ, ದಾಖಲಾದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕು. ನಿಗದಿತ ವರ್ಗದ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅನುದಾನರಹಿತ ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳು ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಗೆ (1ನೇ ತರಗತಿ), ದುರ್ಬಲ ವಿಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕನಿಷ್ಠ 25% ತರಗತಿಯ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಎಚ್ಐವಿ ಪೀಡಿತ ಮಕ್ಕಳು
ಹಿಂದೆ ಹಿಂದುಳಿದ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮಕ್ಕಳು ಎಚ್ಐವಿ ಪೀಡಿತ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸದಿದ್ದರೂ, ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ಅಧಿಸೂಚನೆಯ ಮೂಲಕ ಎಚ್ಐವಿ ಪೀಡಿತ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹಿಂದುಳಿದ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸುವುದನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶಿಸಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಚಂಡೀಗಢ, ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ ಹವೇಲಿ ಮತ್ತು ದಮನ್ ಮತ್ತು ದಿಯು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ಹಕ್ಕಿಗಾಗಿ HIV ಹೊಂದಿರುವ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹಿಂದುಳಿದ ಗುಂಪುಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಎಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕರ್ನಾಟಕವು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಎಚ್ಐವಿ ಹೊಂದಿರುವ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ರಾಜ್ಯಗಳು RTE ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ HIV ಹೊಂದಿರುವ ಅಥವಾ HIV ಪೀಡಿತ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮಕ್ಕಳು
ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸಹ RTE ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದ ಗುಂಪುಗಳ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಅನುದಾನರಹಿತ ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ 25% ಪ್ರವೇಶದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹರಿಯಾಣ ರಾಜ್ಯವು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ 25% ಪ್ರವೇಶಗಳಲ್ಲಿ 5% ಸೀಟುಗಳನ್ನು ಮೀಸಲಾತಿಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ 7.5% ಮತ್ತು 1.5% ಸೀಟುಗಳನ್ನು EWS ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿದೆ.
ವಿಕಲಾಂಗ ಮಕ್ಕಳು
ಭಾರತದ ಪ್ರಜೆಗಳಾದ ಕಾರಣ ವಿಕಲಚೇತನ ಮಕ್ಕಕಳಿಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುವ ಹಕ್ಕಿದೆ. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನವು ಧರ್ಮ, ಜನಾಂಗ, ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಭಾಷೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತದೆ.
- ಇದಲ್ಲದೆ, 14 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉಚಿತ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಧರ್ಮ, ಜನಾಂಗ, ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಭಾಷೆಯಂತಹ
- ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯದ ನಿಧಿಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುವ ಯಾವುದೇ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಗುವಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಅಂಗವೈಕಲ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಮಗುವಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯಲು ವಿಶೇಷ ಹಕ್ಕುಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು:
- ಮಗುವು 18 ವರ್ಷ ತುಂಬುವವರೆಗೆ ಉಚಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯಬಹುದು.
- ಮಗುವಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವಿಶೇಷ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಉಚಿತವಾಗಿ ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಅಲ್ಲದೆ, ವಿಕಲಾಂಗ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಸರ್ಕಾರವು ವಿಶೇಷ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು:
- ಅವರು ಶಾಲೆಗೆ ಹಾಜರಾಗಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಸುರಕ್ಷಿತ ಸಾರಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು.
- ವಿಶೇಷ ಕಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಬೆಂಬಲಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳು.
- ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ, ಅರೆಕಾಲಿಕ ತರಗತಿಗಳು, ಅನೌಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುವುದು, ಇತ್ಯಾದಿ. 80% ಅಂಗವೈಕಲ್ಯ ಅಥವಾ ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಕಲಾಂಗತೆಗಳು ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಮಗು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬಹುದು.