ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ – ಒಂದು ವಿವಾದ ಇತ್ಯರ್ಥ ವಿಧಾನ

ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹೊರಗಿನ ಇತ್ಯರ್ಥವಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಗಳು ವಿಚಾರಣೆಯ ವಿಧಾನವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದು. ಇದು ವಿವಾದಗಳ ತ್ವರಿತ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯಿದೆ, 2019, ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಇತ್ಯರ್ಥದ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಇರುವಾಗ, ಸಂಬಂಧಿತ ಆಯೋಗವು ಗ್ರಾಹಕರ ವಿವಾದವನ್ನು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದಾದ ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನು ಒಳಕ್ಕೆ ತರಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಅಥವಾ ತಿರಸ್ಕರಿಸಲು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗೆ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ 5 ದಿನಗಳ ಕಾಲಮಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಿವಾದವನ್ನು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ನಂತರ, ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಪಾವತಿಸಿದ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಮರುಪಾವತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಬಹುದು:

1. ಹೆಜ್ಜೆ-1: ಇದು ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಇತ್ಯರ್ಥಗೊಳಿಸಲು ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ‘ಗ್ರಾಹಕರ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಸೆಲ್’ ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಈ ಕೋಶವು ಪ್ರಕರಣಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
2. ಹೆಜ್ಜೆ- 2: ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯು ವಿಷಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವಾಗ ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿವೇಚನೆಯಿಂದ ವರ್ತಿಸಬೇಕು. ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಮೊದಲು ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗೆ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಸಹ ಪಾವತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
3. ಹೆಜ್ಜೆ- 3: ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯನ್ನು ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವುದು, ಮತ್ತು ಗೌಪ್ಯವಾಗಿರುವುದು.
4. ಹೆಜ್ಜೆ- 4: ಪಕ್ಷಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಸಂಬಂಧಿತ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗೆ ಒದಗಿಸಬೇಕು.
5. ಹೆಜ್ಜೆ- 5: 3 ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ನಂತರ ಪಕ್ಷಗಳು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ, ಪಕ್ಷಗಳ ಸಹಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ‘ಒಪ್ಪಂದ ವರದಿ’ ರವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
6. ಹೆಜ್ಜೆ – 6: ಸಂಬಂಧಿತ ಆಯೋಗವು ಕಕ್ಷಿದಾರರ ‘ಒಪ್ಪಂದ ವರದಿ’ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ 7 ದಿನಗಳೊಳಗೆ ಆದೇಶವನ್ನು ರವಾನಿಸಬೇಕು.
7. ಹೆಜ್ಜೆ- 7: ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಯಾವುದೇ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಬರದಿದ್ದರೆ, ಅದನ್ನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ವರದಿಯ ಮೂಲಕ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಯೋಗವು ನಂತರ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಗ್ರಾಹಕ ವಿವಾದದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿ ವಿಷಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ.
8. ಹೆಜ್ಜೆ – 8: ವಿವಾದವನ್ನು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಆರ್ಬಿಟ್ರೇಷನ್ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವ್ಯಾಜ್ಯದಂತಹ ಇತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯಿಂದ ಇತ್ಯರ್ಥವಾಗದ ದೂರುಗಳು

ಈ ಕೆಳಗಿನ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ:

ಗಂಭೀರ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಜಾಗರೂಕತೆ, ಉದಾ. ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಅಜಾಗರೂಕತೆ ವಂಚನೆ (fraud), ಫೋರ್ಜರಿ (forgery), ಬಲೋದ್ಬಂದಿ (coercion) ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ಅಪರಾಧಗಳ ಸಂಯೋಜನೆ (compounding) ಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿಗಳು. ಇದರರ್ಥ ಅಂತಹ ಅಪರಾಧ 3 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮರು-ಸಂಭವಿಸದಿದ್ದರೆ, ದಂಡವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ ನಂತರ, ಈ ಅಪರಾಧಗಳ ಕುರಿತಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಇತ್ಯರ್ಥಗೊಳಿಸಬಹುದು.

ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಅಪರಾಧಗಳು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು. ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಗಳಲ್ಲದ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಇವು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವಹಿವಾಟುಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಗೌಪ್ಯತೆಯ (privacy) ಉಲ್ಲಂಘನೆ.